Koning heeft bijna nieuwe hofhouding

30 april 2018

Willem-Alexander is vandaag precies vijf jaar koning. Daar had hij zelf niet zo bij stilgestaan totdat er in de media daarover verhalen verschenen, zei hij in een gesprekje met Dionne Stax op Koningsdag. 'De tijd is voorbij gevlogen', vond Willem-Alexander.

Bij zijn aantreden liet de Rijksvoorlichtingsdienst weten dat de hofhouding nagenoeg ongewijzigd zou blijven. Volgens de Grondwet heeft de Koning het recht zijn eigen 'huis' in te richten. Daarbij zijn niet de kastjes en tafels bedoeld, maar de naaste medewerkers die vaak nog archaïsch aandoende titels hebben als stalmeester, hofmaarschalk, grootmeester en hofdame.

Indachtig dat grondwetsartikel had de hofhouding van koningin Beatrix zijn functies ter beschikking gesteld, zodat Willem-Alexander in alle vrijheid zijn eigen ploeg kon kiezen. Maar de koning ging vooralsnog verder met de ook hem zeer vertrouwde mensen. Hij had immers gedeeltelijk ook zijn zegje mogen doen bij hun aanstelling want koningin Beatrix werkte al in een vroeg stadium toe naar een troonswisseling.

Vijf jaar later echter zijn bijna alle leden van de hofhouding vervangen. Niet omdat Willem-Alexander zich heeft bedacht maar omdat al door zijn moeder een goed werkende roulatiesysteem is ingevoerd. Zo leent Buitenlandse Zaken een aantal topmensen uit, die een aantal jaren dienst doen aan het hof en vervolgens weer terugkeren in de diplomatieke dienst. Het beste voorbeeld hiervan is de grootmeester, de baas van de hofhouding. Zo vertrok Marco Hennis in 2015 na zeven jaar van het paleis naar Wenen, waar hij ambassadeur werd en kwam ambassadeur Jan Versteeg uit Athene naar Den Haag.

De diplomatieke dienst kreeg ook de achtereen volgende ceremoniemeesters Willem Cosijn (2013) en Alle Dorhout (2017) terug, en leende Simon van der Burg uit, die consul-generaal was in Ho Chi Minhstad. Na het aftreden van koningin Beatrix bleven de door haar uitgekozen grootmeesteres en hofdames nog even op hun plek, maar daarna ging het koningspaar met een nieuwe en vooral jongere ploeg verder. Alleen hofdame Lieke Gaarlandt-van Voorst tot Beest, die bij de inhuldiging schuin achter de koning stond, is aangehouden. Op 1 juni is zij een kwart eeuw aan het hof.

Binnen de hofhouding is zij recordhoudster, op de voet gevolgd door de voor al het koninklijk vervoer verantwoordelijke stalmeester Bert Wassenaar, die sinds 1996 in functie is. Ook hofmaarschalk Sjoert Klein Schiphorst zwaait nog altijd de scepter over koninklijke ontvangsten, recepties en banketten.

Nieuw waren de drie persoonlijk adviseurs die Willem-Alexander direct na zijn inhuldiging benoemde. Eén van hen is weer ander werk gaan doen; Pien Zaaijer en Jan Snoek werken nog op paleis Noordeinde. De koning koos een nieuwe algemeen secretaris, na de pensionering van oudgediende Jaap Leeuwenburg. Daarnaast is Willem-Alexander toe aan zijn derde Chef Militair Huis.

De komende jaren zal de hofhouding volgens het rouleringssysteem opnieuw veranderen, zoals ook de adjudanten om de drie, vier jaar wisselen.