Koning in Letland: aangeslagen na overlijden Inés
10 juni 2018
Koning Willem-Alexander is zondag in Riga aangekomen, de Letse hoofdstad. Hij begint maandagochtend aan de drie staatsbezoeken aan Letland, Estland en Litouwen. Hij zal ze zonder koningin Máxima afleggen en reageerde op het overlijden van zijn schoonzus Inés.
De staatsbezoeken die koning Willem-Alexander vanaf maandag achtereenvolgens aflegt aan Letland, Estland en Litouwen krijgen een ander karakter nu koningin Máxima vanwege het tragische overlijden van haar jongste zus Inés niet meegaat. De koning staat er alleen voor terwijl ze beiden erg hadden uitgekeken naar deze bezoeken, zoals Máxima vorige maand vertelde aan het einde van het staatsbezoek aan Luxemburg.
In zekere zin zou het een herhalingsreis worden voor het koningspaar. Enkele maanden na hun huwelijk in 2002 gingen ze namelijk ook op al bezoek in de drie Oostzee-landen en komende week was de kans te zien wat er in de tussentijd allemaal is veranderd. Destijds hoopten de Baltische staten op aansluiting bij Europa, op lidmaatschap van EU en NAVO en nu zijn het solide partners van Nederland, die een streng beleid voeren ten aanzien van de euro en waar Nederlandse militairen – in Litouwen – meehelpen de oostgrens te bewaken.
Koning en koningin hebben bij de voorgaande dertien staatsbezoeken steeds als tandem opgetreden. Daar waar bijvoorbeeld de Belgische koning Filip en zijn echtgenote Mathilde vaak elk een eigen programma volgen, heeft het Nederlandse koningspaar bij buitenlandse bezoeken besloten om samen te blijven. Hoogstens splitsen ze zich op voor korte gespreksgroepen, zodat met zoveel mogelijk mensen gepraat kan worden. Daar waar in Letland, Estland en Litouwen zulke ontmoetingen waren voorzien, moet minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken die taak op zich nemen.
Zelfstandigheid
Drie staatsbezoeken afleggen in één week is uniek maar de drie landen zijn ook samen opgetrokken bij het uitnodigen van het koningspaar. Behalve het versterken en verdiepen van de betrekkingen, met name ook op economisch gebied, gaat het ook om verjaardagsvisite. Letland en Estland maakten zich honderd jaar geleden los uit het Russische rijk, en Litouwen zag de vroegere zelfstandigheid honderd jaar geleden weer hersteld. De drie landen vieren dat uitbundig en hebben al tal van gasten over de vloer gehad. Later dit jaar komt ook paus Franciscus.
Dat de drie bezoeken in vier dagen tijd plaatsvinden, met onder meer drie welkomstceremonies, kransleggingen, bezoeken aan presidenten, premiers en parlementen, maakt dat de koning weinig speelruimte heeft en dat ook de meereizende media een deel van het programma moeten missen omdat Willem-Alexander zowel dinsdag als woensdag halverwege de dag in het vliegtuig stapt om naar het volgende land te reizen. Het kon niet anders, zo vertelde hij in Luxemburg.
