Noors jubileum zonder Zweeds koningspaar
6 januari 2014
De Zweedse koning Carl Gustaf en zijn vrouw Silvia zijn op 17 mei niet bij de herdenking van 200 jaar Noorse grondwet. Ze kregen een uitnodiging, maar hebben die afgeslagen. Dat meldt de Noorse omroep NRK. Historici en koningshuiskenners noemen de beslissing van het Zweedse hof opmerkelijk. Koningin Margrethe en prins-gemaal Henrik van Denemarken, die ook zijn uitgenodigd, komen wel naar Noorwegen.
De Deense en Zweedse koningshuizen zijn uitgenodigd vanwege hun hechte persoonlijke en historische banden met de Noorse monarchie. Na een eeuwenlange Deense overheersing werd Noorwegen in 1814 zelfstandig en kwam op 17 mei van dat jaar in Eidsvoll de grondwet tot stand. Nog hetzelfde jaar werd het land in een personele unie met Zweden opgenomen. Toch werd 17 mei, de Dag van de Grondwet, ingesteld als Noorse nationale feestdag en dat is het nog steeds. Pas in 1905 werd Noorwegen definitief onafhankelijk. De Deense prins Carl besteeg de Noorse troon als koning Haakon VII. Dit was overigens zeer tegen de zin van de Zweedse koning Oscar II, die liever zijn eigen zoon Carl als koning van Noorwegen had gezien.
Ondanks strubbelingen in het verleden zijn de banden tussen de Scandinavische koningshuizen tegenwoordig bijzonder hecht. Vaak zijn ze op hoog niveau vertegenwoordigd bij elkaars verjaardagen, huwelijken en jubilea. De afwezigheid van het Zweedse koningspaar bij het jubileum van de Noorse grondwet is dan ook opmerkelijk, temeer omdat de Deense koningin en haar man wel komen.
Vooraanstaande historici en koningshuisdeskundigen schijnen bij NRK hun licht over de weigering van de Zweden. Historicus Ole Kristian Grimnes en schrijver Karsten Alnæs vinden dat Carl Gustaf en Silvia alsnog zouden moeten komen om de verbroedering tussen de Scandinavische volken te onderstrepen. Carl Erik Grimstad, vroeger werkzaam op het paleis en al jaren kritisch volger van het koningshuis, vindt echter dat alleen politici moeten gaan: ‘Het gaat over de democratie. Daarom zou de politiek centraal moeten staan.’
Het paleis in Stockholm gaf aan de Zweedse krant Expressen de volgende verklaring voor het ontbreken van het Zweedse koningspaar: ‘Onze koning bezoekt geen andere landen op hun nationale feestdag. Hij is in Zweden op onze eigen feestdag.’
