Nieuwe generaties hebben geen herinneringen aan paleis Soestdijk

6 januari 2020

Het bordes van paleis Soestdijk, door de koninklijke familie aangeduid met 'stoep', had zondagmiddag een grote aantrekkingskracht op de laatste groepen bezoekers.

Een enkeling nam ook een bekende pose aan: die van een wuivende koningin Juliana. Maar dat waren toch vooral de ouderen. Die hadden nog herinneringen aan de defilés die elk jaar op 30 april werden gehouden ter ere van de verjaardag de vorstin. Dat is al weer 40 jaar geleden.

Niet gek dus dat de laatste jaren bij rondleidingen van schoolklassen eerst moest worden uitgelegd wie koningin Juliana en prins Bernhard – de in 2004 kort achter elkaar overleden laatste koninklijke bewoners van het paleis – waren. “Dat weten ze niet, tenzij de onderwijzer het er vooraf in de klas over heeft gehad”, vertelde André van Zaal die zondag op de laatste dag van de openstelling belangstellende media door het paleis leidde. Koningin Juliana trad in 1980 af en inmiddels zit haar kleinzoon op de troon. “De huidige generatie kent haar niet.”

De sfeer bij de bezoekers is zondag heel anders dan in voorjaar 2007 toen Soestdijk voor het eerst sinds de bewoning door de koninklijke familie werd opengesteld. Nu was het vooral nieuwsgierigheid of een dagbesteding in de bijna voorbije kerstvakantie, voor enkeling vermengd met nostalgie. Destijds was er een stormloop op het voor velen toch wel iconische gebouw aan de Amsterdamsestraatweg in Baarn. Het was tevens ontnuchterend. Wat op televisie altijd zo groot en majestueus had geleken, bleek in werkelijkheid veel kleiner en zeker ook in slechte staat van onderhoud te verkeren.

Onbegrijpelijk klein

“Iedereen vindt de stoep of het bordes onbegrijpelijk klein. Hoe daarop de hele familie heeft kunnen staan, vragen bezoekers zich af”, zei Van Zaal. Dat het publiek daar nu op mag staan, is eigenlijk pas na de troonswisseling toegestaan. Koningin Beatrix had het bezoek aan haar voormalige ouderlijke woning aan strikte regels onderworpen, ook had de koninklijke familie er zijn handen vanaf getrokken en was het Rijksvastgoedbedrijf als eigenaar de baas. De stoep was niet toegankelijk, evenals een aantal meer persoonlijke vertrekken in het paleis. Maar  de teugels zijn gevierd, met het wegzakken van de herinneringen.

Paleis Soestdijk staat nu op een tweesprong. Er zijn fraaie plannen gemaakt, die door het Rijk zijn beoordeeld en goedgekeurd. Maar na de toekenning aan MeyerBergman Erfgoed Groep zijn de spelregels opeens veranderd, door de provincie Utrecht. Een deel van de financiële basis onder de plannen is daarmee weggevallen. Hierdoor kan de renovatie niet meteen maandag beginnen. Wanneer wel is de vraag. Bezoekers kregen zondag te horen dat in het uiterste geval het Rijk het paleis weer terugkrijgt, zonder strik eromheen.