Neerbuigend

24 juni 2019

Bij de Nationale Feestdag in België zitten koning Filip en koningin Mathilde op een hoog podium terwijl de andere familieleden een stuk lager zaten. In Nederland zou zoiets absoluut niet meer kunnen. Stel je voor zeg, dat Willem-Alexander en Máxima op een verhoging gaan zitten terwijl de rest van de koninklijke familie lager zou zitten. Ik denk dat er spontaan een revolutie zou uitbreken… en niet alleen binnen de koninklijke familie. 

Maar er zijn natuurlijk wel regels waar de familieleden zich aan moeten houden. Bij Koningsdag moeten de Koning en de Koningin altijd voorop lopen. Publiciteit moet overlegd worden en de Oranjes worden ook geacht zich niet al te openlijk met de politiek te bemoeien, al wordt men daar ook steeds vrijer in. In familiekring gelden deze regels niet en staat heus niet iedereen op als de Koning ineens binnenkomt.

Maar in het buitenland luistert dat nauwer. Vooral in Engeland houdt men strak vast aan de regels en het protocol. En omdat Elizabeth al ruim 65 jaar op de troon zit komt er weinig beweging in die regels. Al heeft ze het er soms wel moeilijk mee. Want toen Charles trouwde met lady Diana Spencer liet prinses Anne, de enige dochter van Elizabeth, meteen weten dat ze nooit een reverence zou maken voor haar schoonzus, zolang deze prinses van Wales was. Dat had niet zozeer te maken met haar gevoelens voor Diana maar meer met het feit dat haar schoonzusje slechts als “lady’ ter wereld was gekomen en Anne zelf als prinses was geboren. Een precaire situatie want na koningin Elizabeth en de koningin-moeder zou Diana in rang de hoogste vrouw aan het hof worden. Prinses Anne was toen de enige die in verzet kwam. Maar toen de prinsen William en Harry vrouwen vonden maakten ook de dochters van prins Andrew bezwaar. Zij willen niet buigen voor Kate en Meghan. De oude koningin bedacht een oplossing, die het echter allemaal nog ingewikkelder maakte. Als Kate samen met William ergens zou zijn dan moeten Andrew’s dochters wel de reverence maken. Maar als de echtgenoten van hun neef alleen is, hoeft het weer niet. Ik denk dat ze toen onderling hebben besloten om het maar helemaal niet te doen, want ik heb Eugenie en Beatrice nooit de kniebuiging zien maken voor de Hertogin.

De reverence is in Nederland al lang afgeschaft. Juliana vond het vernederend. Sinds haar jongste jaren hadden oude mannen diepe buigingen voor haar gemaakt als ze langs huppelde. En zelfs haar klasgenootjes moesten een reverence maken voor haar als ze de klas binnenkwam. Daarnaast moest ze door hen met U worden aangesproken. Ze voelde zich er alleen maar eenzamer door. Toen ze eenmaal koningin was schafte ze het gebruik meteen af. En ze liet het haar dochters ook niet doen als er buitenlandse staatshoofden op bezoek kwamen. Alle mensen waren gelijk volgens Juliana en buigen vond ze buitengewoon neerbuigend voor zowel degene die het moest doen als voor haarzelf. Koningin Beatrix zette die lijn voort. Je zag haar meestal ongemakkelijk kijken als buitenlandse prinsessen diep door de knieën gingen bij de begroeting. Om ze dan te laten weten dat het in Nederland ongebruikelijk was. 

Maar toen Willem-Alexander trouwde met Máxima, pakte zij als kersverse prinses de oude traditie toch weer op. Ze deed het weliswaar zeer gracieus bij bezoeken aan koningen en koninginnen. En toen Willem-Alexander koning werd en zij als koningin aan zijn zijde staat, laten ze buitenlandse prinsessen het bij hen doen. Het verkeerde signaal vind ik. Hopelijk wordt de lijn van Juliana en Beatrix weer strikter gehanteerd, zodat het Amalia, Alexia en Ariane bespaard blijft.