Koningin uit regering?

28 oktober 2010

Telkens in het formatieproces en in de nasleep ervan, woedt de discussie opnieuw: de macht van de koningin moet ingeperkt worden. Exact twee weken geleden werd het kabinet-Rutte beëdigd door koningin Beatrix. Als het aan de Tweede Kamer ligt, hoeft de koningin in de toekomst zich daar niet meer mee te bemoeien en mag zij het formeren van een regering en het aanstellen van en informateur en formateur aan de Kamer overlaten. GroenLinks en D66 hadden eerder al plannen voor een gewijzigde vorm van de monarchie voorgesteld, inmiddels is ook Geert Wilders voor wijzigingen. Hij pleit voor het wijzigen van de grondwet om de Koning geen deel meer van de regering te laten uitmaken, zoals ook in Zweden het geval is. Wilders is van mening dat iemand op basis van erfopvolging deel laten nemen in de regering, niet meer van deze tijd is. Premier Rutte voelt niets van een grondwetswijziging. De parlementaire democratie in Nederland kent voldoende mogelijkheden van controle. De PVV van Geert Wilders komt nu met een initatiefwet.

De Oranjeverenigingen zien het zeker niet zitten. ‘Premiers komen en gaan, maar de koningin is een stabiele factor,’ zegt Koos Smit, vice-voorzitter van de Bond van Oranjeverenigingen. Als de rol van het staatshoofd toch zal worden gedegradeerd tot een functie die louter uit lintjes knippen bestaat, houden de Oranjes wellicht de eer aan zichzelf. Royaltykenner Reinildis van Ditzhuyzen: ‘Willem-Alexander zal het nog wel accepteren, maar misschien zegt Amalia dan: ik doe het niet.’

Wanneer men ‘de Koning’ uit de regering wil krijgen, dient de Grondwet aangepast te worden. Allereerst dient een meerderheid van de Tweede en Eerste Kamer te worden behaald. Daarna volgen verkiezingen en mag de nieuwe Tweede Kamer zich nogmaals buigen over de voorstelwet. Deze moet met tweederde meerderheid worden aangenomen.